Vinogradi

Vinograd Ćemovsko polje – zaštitni znak Plantaža.

Na tridesetak kilometara od Jadranskog mora, pored Skadarskog jezera, gotovo u nedogled pružaju se redovi čokota vinove loze, oblikujući jedan od najvećih i najljepših vinograda u Evropi – Ćemovsko polje, površine 2.300 hektara, sa oko 10 miliona čokota.

Vinogradi su sa jedne strane omeđeni koritom rijeke Cijevne, ponornice, koja se, tražeći svoj put ka Morači i moru, probila kroz stijene i sačinila jedan živopisni mali kanjon. U koritu Cijevne može se vidjeti i upečatljiv presjek podloge, na kojoj leže naši vinogradi, a koja je sačinjena od slojeva različitih vrsta kamena.

Crnogorski vinogradarski rejon, šire posmatrano, smješten je na najjužnijem dijelu Jadranske obale, pa blizina mora, u najvećoj mjeri, određuje i mikroklimu Ćemovskog polja. Uticaj jadranske klime se do Podgorice prostire širokom dolinom rijeke Bojane.

Vinograd leži na platou čija nadmorska visina varira između svega 45 i 70 metara i koji je oivičen vijencom golih krečnjačkih brda, što ga određuje kao krašku kotlinu sa izrazito žarkim i suvim ljetom i zimom, tek nešto hladnijom nego u primorskom pojasu.

Izuzetno male količine padavina i ogroman broj sunčanih sati, upotpunjuju sliku ovog podneblja, koje možete zamisliti u bojama i zvucima vrelog ljeta. Ali, to vrelo sunce, koje, tokom ljetnjih mjeseci, prži nad Podgoricom po deset-dvanaest sati dnevno, samo je jedan od izazova sa kojim se suočava vinova loza na Ćemovskom polju. Drugi je zemljište, teško i skeletno, sačinjeno od krednog krečnjaka, prošaranog pijeskom i šljunkom, sa mnoštvom uglačanih oblutaka.

Vranac je, naravno, knjaz ove veličanstvene kneževine vina na Ćemovskom polju. On je naš vinogradarski i nacionalni ponos i u skladu s tim, zauzima čak dvije trećine vinograda. Bijele sorte predvodi crnogorski krstač koji uspijeva isključivo u Crnoj Gori i nigdje drugo u svijetu, a najbolje rezultate daje upravo na Ćemovskom polju.

Djeluje nevjerovatno, ali skoro čitavo Ćemovsko polje, čak 95%, bere se ručno. Tokom berbe, koja traje od avgusta do kraja septembra, ovdje se okupi više od 2.000 berača. Ponekad to zaista djeluje kao scena iz nekog epskog filma.

Crnogorci jesu narod epskog srca, ali sa lirskom dušom. I takvo je i Ćemovsko polje – stvoreno u borbi čovjeka i kamena, vinove loze i žaropeka, oplemenjeno ljubavlju i strašću, koja ne posustaje ni poslije više od pola vijeka. U tome je najveća tajna vina Plantaža.

Vinova loza

Blagodareći izvanrednom podneblju, sastavu zemljišta i povoljnom položaju, u vinogradima se uspješno gaje autohtone, kao i svjetski poznate sorte vinove loze. Oko 70% vinograda zauzima glavna sorta vranac – nacionalni ponos Crne Gore.

Vranac

Vranac je drevna crnogorska sorta i njeno pravo porijeklo je skriveno u dubinama istorije. On je vladar našeg vinograda i zauzima čak dvije trećine zasada na Ćemovskom polju. Njemu Plantaže posvećuju posebnu pažnju, ne samo u okviru proizvodnje samog vina već i u okviru obimnih naučnih istraživanja, učestvujući u najznačajnijim projektima glavnih svjetskih institucija koje se bave sortama vinove loze. Vino sorte vranac je postalo nacionalni brend i ujedno najprepoznatljiviji i najbolji proizvod kompanije 13. Jul – Plantaže, koja promoviše Crnu Goru  kao značajnu vinsku destinaciju.

Danas, poslije najnovijih naučnih otkrića, izvjesno je da vranac potiče iz užeg areala Crmnice, a njegovi roditelji su najstarija crnogorska sorta kratošija i rijetka sorta duljenga, zastupljena samo u kolekcionarskim zasadima. Vranac je sorta sa izuzetno bogatim enološkim potencijalom, koji omogućava kreiranje različitih profila i stilova vina, koja nikog ne ostavljaju ravnodušnim.

Kratošija

Najstarija sorta koja se gajila u Crnoj Gori je kratošija. Njeno vjekovno gajenje na terenima Crne Gore potvrđuje i veliko prisustvo ove sorte na svim vinogradarskim terenima Crne Gore u prošlosti a i danas, velika heterogenost njene populacije u okviru koje je definisano čak 17 biotipova. Takođe, prisutnost njenih brojnih potomaka (21) su pokazatelji da je Crna Gora zemlja porijekla ove sorte, odakle se kasnije širila u region i ostale djelove svijeta. Najstariji pisani tragovi o gajenju kratošije u Crnoj Gori datiraju jos iz 15 vijeka (Budvanski statut). Svi dostupni podaci, uključujući i rezultate posljednih genetičkih istraživanja potrvdjuju da je kratošija definitivno najstarije ime za sortu zinfandel, koja je po pisanju akademika Ulićevića još 1959. godine identična sa zinfandelom, i koja je prenešena iz Crne Gore u Kaliforniju.

Krstač

Među bijelim sortama prednjači autohtona sorta krstač. Krstač se na Ćemovskom polju gaji na mikrolokalitetu „Nikolj Crkva“, a svi pokušaji da se prenese u druga svjetska područja bili su bezuspješni. Plantaže su jedina vinarija na svijetu koja proizvodi vino od ove autohtone sorte.Grozd je srednje velik, zbijen i podsjeća oblikom na krst, po čemu je ova sorta i dobila ime. 

Među bijelim sortama, uz krstač, tu su i Chardonnay, Sauvignon Blanc i Pinot Blanc. Velike svjetske crvene sorte predvode Cabernet Sauvignon, Merlot,Marselan i Petit verdot.

Istovremeno, u vinogradima njeguje se i veliki broj oglednih zasada, sa još 20 drugih vinskih sorti. Posebna pažnja nekoliko godina unazad posvećuje se obnovi jedne, pomalo zaboravljene, crnogorske autohtone bijele sorte vinove loze po imenu žižak, čija vina očekujemo sa posebnim uzbuđenjem.